Een goed gesprek over LETS en deugd

Stefaan Segaert werkt bij Hart boven Hard. Hij was eerder aan de slag als buurtopbouwwerker bij Saamo vzw en educatief medewerker bij Avansa Waas-en-Dender. Hij woont in Lokeren en is oprichter van de lokale LETS-groep, een ecologisch soepkarproject i.s.m. Alderande en was betrokken bij de opstart van Repair Cafés in de regio Waasland. Voor de Trefdag sociaal-cultureel werk van Socius fietst hij rond in Vlaanderen en Nederland op zoek naar verhalen over welzijn.

OVER HET GOED GEVOEL BIJ LETS DURME

Ik heb een fijne herinnering aan de halve EK-finale Frankrijk-Spanje, maar de babbel in mijn achtertuin over LETS en welzijn gaat verder, dieper. Hij is breder en blijft meer hangen. Hij doet er meer toe.

We zijn met twaalf mensen. Een deel kent de lokale ruilhandelskring al van het eerste uur, dat wil zeggen dat ze er al in 2005 bij waren. Anderen zijn gloednieuw in de LETS-gemeenschap. Wesley van LETS Vlaanderen is er ook bij. En de nonkel van Jan die nog twijfelt om aan te sluiten bij onze groep.

EEN GESPREK DAT ERTOE DOET

Ik vraag aan de twaalf mensen of ze vijf effecten van LETS willen noteren die voor hen van toepassing zijn. Recent of langer geleden. Er volgt een eerste mooie en rijke oogst.

Een kleine greep uit het aanbod dat op knalgele of dieproze post-its wordt geschreven: een gevoel van weelde, ondersteuning, nabijheid, warmte … Iemand schrijft dat ‘als je met iets zit, je in de groep om verduidelijking kan vragen én krijgen’, zo’n LETS-gemeenschap zorgt voor mentale opheldering, dat geeft gemoedsrust. Veel mensen noteren dat elkaar helpen en bijstaan via LETS hen een goed gevoel geeft. Het voelt nuttig, zinvol en verrijkend aan. LETS geeft meer zin aan het leven.

LE(T)SS IS MORE …

Nu het ijs gebroken is, zijn er ook diepere vragen.

Jeroen, die er niet bij is, mailde op voorhand enkele existentiële vragen:

• Hebben we genoeg verbinding met wat onze echte behoeften zijn?

• In welke mate draagt letsen bij tot het vervullen van onze behoeften?

• Wat drijft/motiveert ons om lid te zijn van Lets?

• In welke mate slagen we erin om het materiële niveau te overstijgen?

• Slagen we erin een community te vormen waarin iedereen zichzelf kan zijn, we elkaar helpen en tegelijk ook ijveren voor een betere wereld?

• En versterken we elkaar in onze ambities voor meer menselijkheid en solidariteit?

• Bieden we voldoende kansen voor echt sociaal contact en het laten groeien van onderlinge relaties?

Daarmee gaan we in de tweede ronde aan de slag. Ik vraag aan de deelnemers om een bijzonder verhaal te delen waarin LETS en positieve welzijnseffecten samenkwamen.

De voorbeelden tonen aan wat ons echt deugd doet binnen de vele LETS-contacten. Samen een tuin onder handen nemen in Wachtebeke en genieten van een dampend bord spaghetti. Bij afscheidsvieringen van een LETS-er of familie van LETS-ers zijn er altijd heel veel steunbetuigingen uit de groep of we zijn aanwezig op begrafenissen. Soms overvalt de paniek me als ik moet opruimen, de hulp van LETS maakt het leven lichter, het voelt echt steunend aan.

Christine getuigt over de stormschade in 2016, ze vertelt het alsof het gisteren plaatsvond. Een LETS-er kwam haar veluxraam afschermen, ze is daar nog altijd diep dankbaar voor. Het gedragen gevoel, de verbinding in de miserie of in de angst voor een volgende hagelbui.

Margot had door een ski-ongeval last van gekneusde ribben. Ze deelde haar ongerustheid om terug te moeten werken in een mail. De bemoediging, maar ook de vele gedeelde ervaringen gaven haar vertrouwen om terug de draad op te pakken. LETS heelt, omdat ze deelt.

Voor Bart staat LETS synoniem met ‘de dingen die er echt toe doen’, LETS helpt hem het echt belangrijke van het onbelangrijke te schiften. Door LETS leeft Bart veel onthechter, hij laat dingen nu meer op zich afkomen. Het hele ruilhandelsgebeuren is voor hem als rondwandelen in een museum en kiezen welk schilderij je mee naar huis neemt.

HELP, I NEED SOMEBODY, NOT JUST ANYBODY

Een mooi mantra dat vaak terugkomt – Hubert geeft er passende taal aan – is het basisgevoel van LETS: elkaar helpen, daar draait het om. En doordat we anderen kunnen helpen en weten dat we zelf ook hulp kunnen vragen, voelen we een fijn ‘genoegen’ zoals in de zin ‘het was me een genoegen’.

LETS geeft in de breedste zin van het woord ook een podium. Soms heel letterlijk, omdat je muziek kan spelen of je gedichten kan voorlezen, maar ook omdat jouw unieke talenten worden gezien. Je kan ze etaleren of ten dienste stellen zonder daarmee te koop te lopen.

TIJD

Nog zo’n mooie quote die al pratend op tafel belandt: ‘Niemand heeft tijd, LETS wel.’ Het lijkt wel een contradictie. We kunnen soms niet op onze buren of familie beroep doen, maar omdat we ons collectief hebben georganiseerd in een talenten- of tijdsbank wordt er plots van alles mogelijk. Zo gaan wensen in vervulling, worden behoeften ingelost, ontstaat er solidariteit …

BROEIHAARD VAN ACTIE

Marian gaat terug naar de ervaring van samen het boekenruilrek te organiseren. Zonder de vruchtbare humusgrond van LETS zou dit nooit gelukt zijn. LETS is een biotoop waar veel wordt opgeroepen. Om nu zondag mee te doen aan the Big Jump, om een solidariteitsmoment rond Palestina bij te wonen, een applausactie van de Fietsersbond te versterken. Je kan binnen LETS geen verkeerde vragen stellen, geen voorstellen doen die het daglicht niet mogen zien …

WELKE WERKWOORDEN BLIJVEN HANGEN

Een afsluitronde. We peilen naar werkwoorden, sociologische termen of waarden die we verbinden met LETS.

Bereidheid, teamwork, sociaal voet aan de grond krijgen, sociaal weefsel, aanwakkeren van elkaars talent, elkaar bemoedigen en waarderen … De deelnemers zijn het er ook over eens dat het fijn is dat LETS over nagenoeg alle levensterreinen kan gaan. Van een verstopte pompbak tot advies bij een belangrijke beslissing of steun bij een verjaardagsfeest. The sky van LETS heeft werkelijk geen limieten.

AFSLUITEND

Christine blijft nog hangen in de tuin om zwarte bloedrijpe jostabessen te plukken. Ik geef Paule een ruiker bloemen mee die per ongeluk op onze oprit belandde. Lea liet nog op een handgeschreven brief weten dat ze van LETS al veel morele steun mocht ervaren. Iris en Ann spreken nog af na deze babbel.

LETS leeft en heeft veel potentieel. De vraag rond LETS en welzijn kan alleen maar met een overdonderende hoeveelheid mooie verhalen worden beantwoord.

We roepen elkaar nog op om naar het LETS Vlaanderen-feest op 7 september in Kortrijk te gaan. We ‘saven’ met z’n twaalf de datum.

Ook dit jaar ben je welkom op de jaarlijkse Trefdag sociaal-cultureel werk van Socius. Op 21 november verzamelen we in het Hendrik Consciencegebouw in Brussel voor een dag met straffe sprekers, scherpe debatten en verdiepende lezingen. Kortom: een dag vol inspirerende ontmoetingen. Onder het thema ‘Cultuur voor welzijn’ ontdekken hoe we sociaal-cultureel werk een bijdrage kan leveren aan het welzijn van mensen. Bekijk het programma en schrijf in via: www.cultuurvoorwelzijn.be.